Klatring på Kvam

Eit av dei artigaste faga vi har vore igjennom i haust, er klatring kor vi har lært alt det grunnleggande i forhold til topptaugfeste, klatring på led, sikring, rappelering og vi har og blitt introdusert for naturlig sikring. Det har vore eit svært lærerikt fag, kor dei fleste har utvikla seg utruleg mykje. Eg for min del har klatra ein del før vi starta med dette kurset, så det som bvar nytt og spennande for meg var rappellfeste.

RAPPELLFESTE

Eit rappellfeste er på mange måtar mykje likt som eit topptaugfeste ved at tauget skal leggjast dobbelt gjennom og skal vere mogleg å trekke ned etterpå. Eit rappellfeste kan lagast som eit topptaugfeste, men det er og nokre andre faktorar som er gjeldande for denne type feste:

• Bør bli laga slik at det er enkelt å kome seg utfor kanten der ein skal rappellere ned
• Må ikkje vere plassera slik at det kan sette seg fast når ein skal ta det ned

Bilete tatt frå boka Innføring i klatring av Stein Tronstad (2005)

Krav for festet er at det skal stå litt høgt og skal kunne ta i mot drag både utover og nedover. På grunn av at tauget vil bevege seg ein del under rappellen er det VELDIG viktig at festet er stabilt. Forankringane skal samlast og utlignast, som ved eit normalt topptaugfeste, ved hjelp av slynger. Slynga sentrerast med ein åttetallsknut eller overhåndsknut (alt etter kor mykje slynge ein har). Dersom rappellfestet skal brukast gjentatte gonger (som vi gjorde på Kvam) vil ein bruke to karabinere i senterpunktet. Men ein rappell er somregel til "eingongsbruk" og blir somregel brukt dersom ein må snu i ei rute, og det vil då ikkje vere nødvendig å henge igjen karabinere. Ein kan derfor tre tauget direkte igjennom senterløkka i slynga (Tronstad, 2005).

Det er strenge krav til både rappellfeste, topptaugfeste og standplassar:

• Forankringspunkta skal vere 100% sikre
• Feste skal bestå av minimum to ulike forankringar 
• Forankringa skal vere utligna slik at alle vert belasta like mykje
• Innfestingspunktet skal vere stabilt slik at det ikkje vert rykkbelastning dersom ein forankring skulle ryke
• Festet skal klare belastning i alle retningar. 

 (Tronstad, 2005) 

Kjelder:

Tronstad, S. (2005). Innføring i klatring. Oslo: Akilles. 

Kystfriluftsliv i Solund

Fyrste turen for året gikk til Solund kor vi skulle lære om kystfriluftsliv. Vi var innom blant robåt, seglbåt og havkajakk som hovudaktivitetane på denne turen. Dagane med havkajakk resulterte i eit grunnkurs HAV, så vi lærte det mest grunnleggjande i forhold til ulike åretak og maøvrering av kajakken. I tillegg lærte vi ulike redningsmetodar og kameratredning, noko som er svært viktig å kunne. Ein av metodane vi lærte var cowboyredning.

Bilete henta frå google.com

COWBOYREDNING

Etter eit velt er det viktig å halde fast på både åre og kajakk. Ettersom det kanskje er størst sannsynlighet for å velte når det er bølger og vind, vil det vere stor sjanse for at både åre og kjakk kan blå bort frå deg. Det fyrste ein vil gjere er å tømme kajakken for vatn. Det gjer ein ved å gå fram til tuppen av kajakken og løfte den opp så den blir tømt. For å ha kontroll på åra er det lurt å legge den under låret (padlesiden.no). 

Når du har tømt ut så mykje vatn som mogleg er neste fase å snu kajakken. Dette er litt vanskeleg å få til, men med litt øving får ein det til. Når kajakken er snudd tar ein med seg åra og går til den bakerste luka. Nå er oppgåva å kome seg opp i kajakken igjen. Det gjer ein ved å legge seg på magen over bakre del av båten. Deretter må ein plassere beina på kvar si side av båten. Så er det bare å smyge seg fram mot cockpiten (som er hovudrommet kor ein sit). Det er lurt å prøve å halde eit så lågt tyngdepunkt som mogleg for å unngå ny velt (padlesiden.no). 

Når ein er framme ved cockpiten må ein sette seg med rumpa ned fyrst, for så å prøve å lirke beina ned utan å velte. Det kan vere ein idé å bruke åra som støtte når ein gjer dette i og med at det er denne fasa det er størst sannsylighet for å velte på nytt. Etter at ein er tilbake i utgangsstilling er det kun igjen å ta på spruttrekket, så er ein klar (padlesiden.no). 

Kjelder:

Padlesiden.no. (2011). Cowboyredning. Hentet fra: http://www.padlesiden.no/cowboyredning/

Bilete:

https://www.google.no/search?q=cowboyredning&espv=2&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&biw=568&bih=637&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwii8Nyd-efJAhXGwHIKHatBBAoQ_AUIBigB#imgrc=PQsSzGxJaAIqjM%3A

Skitur på Jostedalsbreen

Foto: mitt eige

Seiste turen for i år var skitur på Jostedalsbreen eller "Josten på langs" som den óg blir kalla. Turen gikk over tre dagar, 19-21.mai. Vi hadde rundt 4-5 lange mil framfor oss så vi visste det kom til å bli ein lang og hard tur. På grunn av veldig uheldig vér så gikk vi i whiteout heile turen, bortsett i frå seiste dag der vi hadde skiftande sikt. Eit av tema for turen var praktisk bruk av GPS, og når ein går i så dårleg vér kan ein ikkje lenger stole blindt på kart og kompass. På grunn av det dårlege véret vi blei utsett for, brukte vi GPS'en flitting for å vere på den sikre sida. I dette innlegget skal eg ta føre meg bruk av GPS og korleis ein bruker dette i tillegg til kart og kompass.

Bilde frå google

Som Horgen (2010) seier: "Etter min mening kan eg GPS bare supplerer bruken av kart og kompass, og ikke erstatte den. Å for eksempel basere seg ene og alene på GPS, på lange turer i vinterfjellet, er etter min mening en villfarelse." (Horgen, 2010, s. 189). Ein skal ikkje bare basere seg på GPS men óg ta ut kompasskurs og heile tida følge med på karter kor ein er for å ha ein back-up. I forhold til det å vere på tur i dårleg sikt kan det vere ein idé og dra nytte av ein funksjon på GPS'en som går på å lagre vegmerker. Det kan vere ein idé å lagre vegmerke til plassar der det er viktig at ein treffer riktig, til dømes ved nedgang frå bre. I forhold til dårleg sikt og dersom ein ikkje veilt heilt kor ein skal for å finne leirplass kan ein velge "gå-til" funksjonen så lenge ein frå før har markert det området kor ein skal slå leir (Horgen, 2010, s. 189-190).

Bilde frå google

I forhold til det å bruke GPS så er det viktig at ein har lagt inn koordinatane på førehand. I planlegging av dagsetappa vil ein finne punkt på kartet kor ein tenker å ha dei ulike pausene og til slutt kor ein skal slå leir. Det å legge inn koordinatane til dei ulike stoppepunkta er gjeldande for å kunne bruke GPS'en som ein "vegvisar" i dårleg sikt. Ein GPS krev til saman 14 siffer, for både den austlige og nordlige kilometertura, når ein skal legge inn koordinatane (Horgen, 2010, s. 190).

Feilen mange gjer med hensyn til bruk av GPS er rett og slett å ikkje setje seg godt nok inn i korleis ein bruker den eller ikkje har riktig innstilling før ein tar den i bruk. For det fyrste er det svært viktig at innstillingane på GPS'en er i samsvar med kartet. I og med at ein på eit kart kun har sekssifra rutetilvisning, er det viktig at ein veit kva tal ein skal lese av på ein GPS for å finne det igjen på kartet (Horgen, 2010, s. 190).


Kjelde:

Horgen, A. (2010). Friluftslivsveiledning vinterstid. Kristiansand: Høyskoleforlaget

Bildekjelde:

GPS:
https://www.google.no/search?q=GPS&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=765&bih=665&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=xUhkVau1JIi67gbQiYLYAw&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=gps+&imgrc=Ux9js9mWfvOWyM%253A%3BvcvceqLF4bEjxM%3Bhttp%253A%252F%252Fhikinglady.com%252Fwp-content%252Fuploads%252F2009%252F12%252FOutdoor-GPS-Unit1-e1266799970649.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fhikinglady.com%252Fthe-gear%252Fgps-units%252F%3B298%3B431

Kart og kompass:
https://www.google.no/search?q=gps+kan+ikke+erstatte+kart+og+kompass&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=765&bih=627&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=iUlkVcazFaPXyQPnkoF4&ved=0CAYQ_AUoAQ#imgrc=8ofrDoZu61d1sM%253A%3B1NLzI-YA8QYx9M%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.krop.no%252Fwp-content%252Fuploads%252F2010%252F02%252FKart-og-kompass-236x300.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.krop.no%252F%253Fpage_id%253D372%3B236%3B300

Hurrungane

Foto: mitt eige

6. mai reiste B2 Friluftsliv på tur til Hurrungane kor vi skulle bli i tre dagar for å lære sporval på veg opp og køyremønster på veg ned igjen frå topptur. I tillegg hadde vi tre ulike stasjonar med orientering, kameratredning på snødekt bre og ulike teknikkar med og utan ski på beina i bratt terreng. I dette innlegget skal eg ta føre meg kameratredning på snødekt bre i og med at dette er noko som var ganske nytt for meg då me hadde det der.

Kameratredning på snødekt bre og på blåis bygger på dei same prinsippa, men har ulike forutsetningar. Forskjellen er at ein på snødekt bre ikkje kan bruke isskrue som snøanker. Redning på snø er ein del meir krevjande og omfattande enn på blåis forde at tauget kan skjære seg ned i ei snøleppe nokon som vil gjere sjølve heisinga i redninga mykje meir krevjande. På grunn av dette må vi på snødekt bre bruke noko som vil hindre at tuget grev seg ned. Dersom ein person skulle dette ned i ein sprekk blir vi nødt til å avlaste tauget på same måte som om vi er på blåis, forskjellen er at vi ikkje kan bruke isskrue, men vi tar heller i bruk eit søanker. Ein kan bruke utruleg mykje forskjellig som snøanker, det er kun fantasien som set stoppar for dette.

Bilde: Illustrasjon, Haslene, 2011

Når vi hadde redning brukte vi isøks som snøanker (Haslene, 2011, s. 140). Ved bruk av eit anker må ein grave eit djupt og smalt spor der ein legg ankeret ned i, rundt ankeret (isøksa i vårt tillfelle) festar ein ei slynge rundt så den ligg ca midt på ankeret. Deretter tar ein å grev ei lita renne for tauget. Det er viktig å tråkke ankeret så langt ned som mogleg og dekke godt igjen med snø for at det skal henge (DNT fjellsport Oslo,





Kjelder:

Bell, R. og Gunnestad, S. (2009). Metodesett. Oslo: DNT Fjellsport Oslo.

Haslene, S. (2011). Breboka, håndbok i brevandring. Oslo: DNT fjellsport.

Bildekjelder:

Illustrasjon på snøanker:
https://www.google.no/search?q=kameratredning+p%C3%A5+sn%C3%B8dekt+bre&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=765&bih=627&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=pFBkVbGNKsn9ywOOr4G4AQ&ved=0CAcQ_AUoAg#tbm=isch&q=sn%C3%B8anker&imgrc=gFpHDQ8P81w6BM%253A%3BMwCMYKrnTIVYAM%3Bhttp%253A%252F%252F4.bp.blogspot.com%252F-UToihIWMgiU%252FT64lRKZppWI%252FAAAAAAAAALY%252FnrCFcBCC9nw%252Fs1600%252FPICT0239.JPG%3Bhttp%253A%252F%252Ffagbloggifriluftslivfortale.blogspot.com%252F%3B1600%3B1200

Tur i Vigdalen

Så var det duka for tur med éi overnatting i Vigdalen der vi skulle på topptur fyrste dagen og ha kameratredning i snøskred andre dagen. Eg har vald å ta for meg kameratredninga i snøskred i dette innlegget.

KAMERATREDNING I SNØSKRED

Å ha kontroll på prosedyra for kameratredning i snøskred er svært viktig dersom ein er ein ivrig turgåar. Den dagen vi hadde kameratredning så blei vi delt inn i to grupper der vi laga ulike caseoppgaver for kvarandre. Alle caseoppgavene la tilrette for at vi måtte ta heile prosedyra for oss både med behandling av vitne og leiting etter fleire skredtatte. I og med at ein bør/skal ha med seg s/m på tur, så vil eg ta for meg korleis ein gjennomfører kameratredning med sendar/mottakar.

Bilde frå google

Dersom ein greier å få med seg medrivningspunktet og/eller forsvinningspunktet så har ein fått ein god start i og med at då veit ein kor ein skal starte å leite. Det fyrste som skjer er at ein i gruppa må ta kontrollen og deligerer oppgåver til dei andre, dette for at leiteaksjonen skal bli aller mest effektiv og strukturert. Etter ein har fordelt oppgåver skal ein sikre området, er det fare for fleire skred? Det er viktig å tenke på eigen sikkerhet før ein hiv seg ut å begynner leitinga. Før ein går inn i skredet er det viktig at alle set sin einhet på søk slik at ein ikkje får inn signalet til andre som er med i leitinga (Horgen, 2010, s. 296-297).


Fyrste del av søket er grovsøk der ein jobbar for å få signal. Her kan ein kombinere signalsøket og overflatesøket for å gjer det mest effektivt. Signalsøket gjer ein ved å føre sendar/mottakaren i dei ulike plana for å få inn signalet til den skredtatte. Dette gjer ein ved å halde mottakaren oppe ved øyra samtidig som ein går å ser etter gjenstandar på overflata. Så fort ein har fått signal vil ein halde mottakaren vassrett framfor seg og følge signala som ein har fått. Displayet på einheten viser kor nære ein er den skredtatte og kva retning ein skal gå. I grovsøket vil ein bevege seg relativt fort for å komme så nære som mogleg så fort som mogleg. Når einheten viser at ein er 2-3 meter i frå går ein over på finsøk (Horgen, 2012, s. 306-307).

Finsøket er den meir nøyaktige delen av søket. Då har ein mottakaren rett over snøoverflata. Her vil ein føre einheten sakte i ei vassrett linje rett fram og ut til sidene utan å endre retning og posisjon på mottakaren. Det å endre retning er ein feil mange gjer, og dette gjer at ein kanskje mister signalet og søket blir unøyaktig. Ved å bevege einheten sakte gjer at mottakaren rekk å registrere signalet og ein går fram heilt til ein har sterkast signal. For å vere sikker på at ein har truffe området med sterkast signal vil ein gå forbi heilt til signalet blir svakare igjen, deretter vil ein gå ut til sidene frå der signalet er sterkast. Når ein har funne området tar ein fram søkestanga for å lokalisere den skredtatte, ved treff med søkestanga startar ein prosedyra for utgraving (Horgen, 2010, s. 310).

Bilde frå google

Ved lokalisering av den skredtatta er det rett på utgraving. Søkestanga viser kor djupt personen ligg og det igjen viser kor ein skal starte å grave. Ein vil alltid starte nedanfor skredofferet forde det er enklare å grave inn til den skredtatte enn å grave rett ned, dessutan vil ein ikkje stå opppå den skredtatte meir enn nødvendig i og med at dette kan føre til panikk og ein kan trampe igjen luftlommene den skredtatte kanskje har (Horgen, 2010, s. 303). Ligg personen 1 meter djupt vil ein gå omlag 1,5 meter nedanfor for å starte å grave. Start utgravinga med å fjerna blokkar slik at ein får ei breid grop å starte med. Det mest effektive er å vere fleire som grev saman, og det er ulike metodar for utgraving. Eit eksempel er at ein sit skulder mot skulder og hiv snøen bak seg der det igjen står folk bak og hiv lenger bak. Ein slags vifteformasjon (Nes, 2013, s.94-98).

Så fort ein har fått personen ut av snøen er det viktig å setje igong tiltak for førstehjelp. Det kan vere personen ikkje var nedkjøldt når den låg under snøen, men så fort den kjem ut i vind og vér kan den fort bli nedkjødt. Ein har sjølvsagt kontakta hjelpepersonell heilt i starten av leiteaksjonen, men før dei kjem vil ein gjere alt for å halde personen komfortabel (Nes, 2013, s. 98).

Kjelder:

Horgen, A. (2010). Friluftslivsveiledning vinterstid. Kristiansand: Høyskoleforlaget.

Nes, C.L. (2013). Skikompis, snøskred og trygg ferdsel. Førde: Selja forlag og Friluftsrådet for Ålesund og omland.

Bildekjelde:

Forsvinningspunkt:
https://www.google.no/search?q=kameratredning+sn%C3%B8skred&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=769&bih=627&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=giNkVd3cI8uBUc-igdAC&ved=0CAcQ_AUoAg&dpr=1.1#imgrc=7QqD4SgZ-m29nM%253A%3BcSkRdx-ylHDqnM%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.ngi.no%252Fupload%252FSn%2525C3%2525B8skred%252FDiv_for%252520gjennbruk%252Fsoking_i_skred_1.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.ngi.no%252Fno%252Fsnoskred%252FLar-om-snoskred%252FKameratredning---din-eneste-mulighet-hvis-ulykken-er-ute%252F%3B590%3B481

Utgraving:
https://www.google.no/search?q=kameratredning+sn%C3%B8skred&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=769&bih=667&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=giNkVd3cI8uBUc-igdAC&ved=0CAcQ_AUoAg#imgrc=eSruPKDBTOB6NM%253A%3BszQIHBg7ZpLEgM%3Bhttp%253A%252F%252Fgfx.nrk.no%252F%252F4kQmBuTLaQ87ZNpcn1Y6zg7BYyhkiRl6ZRQjOv8RGsvQ%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.nrk.no%252Fmr%252Fskal-grave-raskere-1.5140897%3B350%3B467

Topptur i Leirdalen

Topptur nummer to gikk til Leirdalen der vi tok det eit steg vidare og la fokuset på snø og snøforhold. Noko av det viktigaste å ha kontroll på når ein skal på tur er kva type snø ein står ovanfor. Har det vore store endringar i temperaturar og nedbør som vil ha betydeleg påvirkning på snødekket der ein skal på tur? Det er viktig å vite kva ein står ovanfor, slik at ein kan ta val på førehand ut i frå dette. I dette innlegget skal eg ta for meg korleis ein kan sjekke om snøforholda er stabile basert på ulike testar.

SNØSTABILITETSTEST

Når det gjeld stabilitetstest så er det ikkje bare ein måte ein kan grave den på, vi har fleire forskjellige. Eg skal ta for meg fire ulike metodar.

SNØPROFIL

Bilde frå google

Det å grave ein snøprofil vil seie å grave eit snitt i snødekket for å kunne lese av dei ulike snølaga mellom bakken og overflata for å kunne seie noko om stabiliteten. Ein snøprofil skal gravast over tregrensa og ein bør finne ein testplass som er så lik som mogleg på det området ein har tenkt å køyre ned med tanke på bratthet og himmelretning. Når ein skal gjennomføre ein stabilitetstest må henget vere minimum 30 grader, men for at det skal vere trygt må ikkje henget vere meir enn 5 meter høgt for å unngå skredfarlige situasjonar (Horgen, 2010, s. 215). 

Bilde frå google

SPADEPRØVA

Snøprofilen viste oss lagdelinga i snøen, men for å skjønne korleis glidesjiktet fungerer i praksis er vel vi å bruke ulike stabilitetstestar for å trigge dei svake laga i snøen. Den fyrste er spadeprøva som utførast på fylgjande måte: Grav ei søyle som ein frigjer i begge kantane og bak ved hjelp av til dømes ei snøsag. Så set ein ein spade loddrett i bakken i bakkant. Dersom det ikkje skjer noko når ein set det ned i snøen kan ein sakte begynne å dra skaftet mot seg. Dersom det er eit svakt lag vil blokka skli ut når dette svake laget ikkje lenger klarer å halde igjen dei kreftene som blir lagt på snødekket (Horgen, 2010, s. 219). 

RUTSJBLOKK-METODEN

Bilde frå google

Når ein skal grave ein rutsjblokk-test vil ein grave ut ein snøprofil som er 2,5 meter breid og 1,5 meter djup. Så grigjerast blokka på sidene ved å grave vekk snøen i ca. spadebreidde. Deretter tar ein eit taug til å frigjere blokka i bakkant. Deretter skal ein belaste blokka gradvis. Dei ulike trinna er:

1. Ved utskjering, ingen tilleggsbelastning 
2. Når ein skiløpar forsiktig beveger seg inn på blokka
3. Skiløparen gjer ein gyngande bevegelse utan å løfte hæl eller ski
4. Skiløparen hoppar ein gong og landar sama stad
5. Skiløparen hoppar ein gong til på sama stad
6. Hopp utan ski på sama stad
7. Ingen av dei foregåande trinna forårsaka reint brudda

Dei ulike belastningane vil gi ein indikator på kor svakt eller stabilt snødekket er (Horgen, 2010, s. 221-222).

Bilde frå google

KLAPPTESTEN

Klapptesten gjennomførast på ei søyle som er omlag 25x25 cm. Det same gjeld her som med dei andre testane, ein må frigjera søyla både på sidene og bak. Så tar ein å belastar profilen ved å slå med flat spade og aukar gradvis belastninga til det går eit brudd i snølaga. Denne testen gir oss ein peikepinne på kor dei svake laga befinn seg akkurat der testen blir tatt og kor svake dei er.

Ved bruk av dei ulike stabilitetstestane er det viktig å sei til den gruppa ein har med seg at dei ulike testane ikkje kan brukast for å fastslå stabiliteten i snødekket 100% (Horgen, 2010, s. 222).

Kjelder:

Horgen, A. (2010). Friluftslivsveiledning vinterstid. Kristiansand: Høyskoleforlaget.

Bildekjelder:

Klapptest: 
https://www.google.no/search?q=rutsjblokk-metode&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=1309&bih=620&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=avJhVcC0Bar6ywPc1YIw&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=spadetest&imgrc=EkFtKfSRB6qNUM%253A%3BnKBh_SnbSUGcxM%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.fossenfriluft.no%252Fwp-content%252Fuploads%252F2014%252F07%252Fspadetest.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.fossenfriluft.no%252Fskredkurs-132-og-222%252F%3B550%3B733

Rutsjblokk-metoden:

https://www.google.no/search?q=rutsjblokk-metode&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=1309&bih=620&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=avJhVcC0Bar6ywPc1YIw&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=rutsjeblokk+sn%C3%B8&spell=1&imgrc=HfmJ794v2l6RZM%253A%3BJVz458bHwZDb7M%3Bhttps%253A%252F%252Fscontent.cdninstagram.com%252Fhphotos-xaf1%252Ft51.2885-15%252Fe15%252F10537944_443002692542459_256288605_n.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Ftagsrc.com%252Fskredkurs%3B640%3B640

Spadeprøve:

https://www.google.no/search?q=spadepr%C3%B8ve&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=1309&bih=620&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=SfJhVY_0Oci2ygP3vYGgDQ&ved=0CAcQ_AUoAg#imgrc=A0xdYrF6BUPrFM%253A%3BZv1EcbY8lEoB-M%3Bhttp%253A%252F%252Fcutc.org.nz%252Fimages%252Favalanche-pit.gif%3Bhttp%253A%252F%252Fcutc.org.nz%252Favalanche.php%3B224%3B187

Snøprofil:

https://www.google.no/search?q=sn%C3%B8profil&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=1309&bih=657&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=7vFhVfPsBYi1ygPP1oPYDw&ved=0CAYQ_AUoAQ#imgdii=9bclhtNh6ArqWM%3A%3B9bclhtNh6ArqWM%3A%3BjBwFVubV26y1MM%3A&imgrc=9bclhtNh6ArqWM%253A%3BMN7aX-n3Tg5MeM%3Bhttp%253A%252F%252Fg.api.no%252Fobscura%252FAPI%252Fimage%252Fr1%252Fescenic%252F478x1000r%252F20131021153053%252F%252Farchive%252F05146%252FSn_profil_2_5146552a.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.nordlys.no%252Fnyheter%252Farticle6934258.ece%3B478%3B317

Eigenferd - nordisk skiferdsel

Foto: mitt eige

Veke 13, 23.3-27.3, reiste B2 Friluftsliv ut på eigenferd rundt omkring i Noregs land. Eg og gruppa mi la turen til Skarvheimen og ruta vår skulle gå langs Hallingskarvet frå Finse til Hol. Fyrste dagen hadde me strålande fint vér og kom oss frå Finse til aust enden av Lengjedalsvatnet. Her møtte vi eit forferdeleg uvér og blei liggjande vérfast i to og eit halv døgn. På grunn av full storm på utsida av teltet måtte vi tenke ekstra på korleis vi sette opp teltet og kva tiltak som kunne bli gjort for å minske vindstyrken som traff teltduken. I dette innlegget skal eg snakke kort om korleis eit telt skal bli sett opp i forhold til vinden og korleis ein bygger ein levegg som fungerer som den skal.

OPPSETT AV TELT I STERK VIND

Foto: mitt eige

Telting i sterk vind kan opplevast som ubehageleg og ein byrjar å tvile på om teltet vil halde. Dersom ein har gjort alt rett i forkant så vil sjansen for at teltet blir ståande auke betrakteleg. Det fyrste ein skal tenke på når ein skal setje opp telt i dårleg vér er korleis teltet skal stå. Ein vil sette teltet slik at den kortsida med det minste forteltet står i mot vinden og inngangen er lengst i frå (Horgen, 2010, s. 244). 

Foto: mitt eige

Dersom vinden er veldig sterk vil det vere ein idé å bygge levegg for å redusere vindstyrken som treffer teltet. Ein levegg bygger ein ved å lage snøblokker og sette oppå kvarandre i ein halvsirkel foran teltet. Det som er viktig å tenke på når ein bygger levegg er avstanden mellom teltet og leveggen. Avstanden bør ligge på 1,5-2 meter. Grunnen til dette er forde det vert danna turbulens like på innsida av leveggen og dersom avstanden ikkje er stor nok vil det legge seg vindtransportert snø mellom leveggen og teltet og det kan samle seg opp meir snø enn dersom ein ikkje hadde hatt nokon levegg i utgangspunktet (Horgen, 2010, s. 244-245). 

Dersom det er ekstreme forhold ute kan ein gjerne lage dobbeltmur. Då bygger ein ein levegg som står 3 meter framfor den allereie ferdige leveggen. Den fremste muren skal gjerne vere litt lågare enn den nærast teltet og den skal hjelpe med at snøføyka samlar seg mellom murane istaden for å samle seg mellom teltet og den bakerste muren (Gamme - Norges ekspedisjonsnettsted, u.å).

Foto: mitt eige.
 I vår tilfelle var forholda såpass at det samla seg snø rundt heile teltet sjølv om me hadde levegg to plassar rundt teltet. 

Kjelder:

Gamme - Norges ekspedisjonsnettsted. (u.å). Snømur / levegg. Henta 24.05.2015, frå: http://www.gamme.no/artikler/item/1278-sn%C3%B8mur---levegg

Horgen, A. (2010). Friluftslivsveiledning vinterstid. Kristiansand: Høyskoleforlaget.

Topptur til Svartholten

5. januar hadde vi semesterets fyrste topptur til Svartholten i Sogndalsdalen. Sidan dette var fyrste tur så gikk det mest på det grunnleggjande når ein er på tur som kameratsjekk, bruk og tilvenning av utstyr og ein gjennomgang av ALPTRUTh. I dette innlegget skal eg gå inn på korleis ein utfører ein korrekt kameratsjekk før ein legg ut på tur.

KAMERATSJEKK

 

Foto: mitt eige

Når ein skal på tur er det viktig å ha alt utstyr med seg dersom uhellet skulle vere ute, men det hjelper lite dersom det ikkje fungerer. Det er derfor vi praktiserer kameratsjekk med sendar/mottakar. Dette er ein test vi bruker for å sjå at alle greier å få inn signalet til kvarandre. Det fyrste ein sjekkar når ein slår på s/m er batterikapasiteten for å sjå at den er god nok. Når ein han s/m på send vil den ikkje bruke noko serleg med batteri, men så fort ein set den på motta i eit eventuelt søk, vil batteriet gå utruleg fort. Det er derfor ein uskreven regel at ein alltid skal ha ein batterikapasitet på 65-70% for å vere sikker (Nes, 2013, s. 102).

Foto: mitt eige

Når ein skal til med kameratsjekken så vel ein ut ein person som er testleiar. Testleiaren ber alle andre i gruppa om å setje sin s/m på søk og la den stå på det heilt til dei får ein ny beskjed, deretter set testleiaren sin s/m på send og går bort frå gruppa og ber alle om å gå forbi han éin og éin med nokon meter mellomrom. Dette er for at det skal vere tydeleg at dei får inn signalet frå testleiaren sin s/m med eit stabilt signal på omlag 1 meter og følgjer med på at avstanden aukar når han går vidare. Når alle har gått forbi ber testleiaren gruppa om å setje den på send og han på søk. Gruppa blir bedt om å stå med ca tre meters mellomrom og testleiaren går no forbi med sin s/m på søk. Når han har fått inn alle mottakarane så får han den seiste han går forbi til å sjekke at han har sett sin på send igjen (Nes, 2013, s. 103).

Etter at testen er tatt og alle har fått gyldig signal er sjekken ferdig og ein er klar for tur. 

Kjelde:

Nes, L.C. (2013). Skikompis, snøskred og trygg ferdsel. Førde: Selja forlag og Friluftsrådet for Ålesund og omegn. 

Vintertur på ski over Hemsedalsfjellet

Foto: mitt eige

I slutten av Januar var det tid for den berykta Hemsedalsturen der me gjekk på fjellski frå Breidstølen til Hemsedal sentrum. Ei heil veke var sett av til denne turen, og me hadde ein utruleg fin og lærerik tur med mykje skiftande vér. Ein av dagane gjekk me i totalt "whiteout" og måtte difor vere utruleg nøye med orienteringa. Eit av momenta me skulle jobbe med i løpet av denne turen, var orientering i vinterfjellet, og vi fikk verkeleg brynt oss på ei god og slitsom økt med dette når vi vart nødt til å ta oss fram utan sikt. I dette innlegget skal eg gjere greie for korleis ein går fram dersom ein skulle kome ut for dårleg sikt.

ORIENTERING I DÅRLEG SIKT

Foto: mitt eige

Når ein legg ut på tur i vinterfjellet er det viktig å alltid vere forberedt på at veret kan bli svært dårleg, i og med at veret på vinterfjellet er utruleg skiftande. Det viktigaste ved dårleg sikt, er å ha tatt ut ein nøyaktig kompasskurs og halde den så nøyaktig som maugleg. Horgen (2010) tar opp det med å gå på kompasskurs i boka "Friluftslivsveiledning vinterstid". Her nevner han korleis ein skal gå på kompasskurs dersom sikten er redusert. Når ein som gruppe går på kompasskurs vil ein gå fremst som siktar seg fram til eit punkt i riktig marsjretning. Resten av gruppa bak skal ha kompasset i handa heile tida og korrigere den som går fyrst slik at ein held stø kurs. Den som går fyrst skal med jevne mellomrom sjå på eige kompass for å halde kursen. Dersom ein byrjar å gå ut av kurs skal dei som går bak styre ved å sei "eit steg til høgre/venstre" (Horgen, 2010, 184-185).

Foto: mitt eige

Ved dårleg sikt, men ein har såpass god sikt at ein ser tre, steinar, klipper og så vidare, vil den fremste personen ha noko å sikte etter. Dersom sikten er så dårleg at ein ikkje ser noko, må ein som fyrstemann stole heilt på dei bak. Når sikten er alt for dårleg til å sjå noko, må ein vurdere om det er trygt å gå vidare. Ein kan vere så uheldig å gå seg utanfor skavlar, så eit alternativ kan vere å slå leir når sikten verdt for dårleg (Horgen, 2010, s. 184).

Den eine dagen var det så dårleg sikt at vi ikkje såg noko og hadde ein vore utan vegleiar hadde ein kanskje vurdert å slå leir. I og med at vi hadde med oss to erfarne vegleiarar som kjente området, så vart dette heller ei veldig lærerik orienteringsøkt for oss studentar. 

Kjelder:

Horgen, A. (2010). Friluftslivsveiledning vinterstid. Kristiansand: Høyskoleforlaget AS

Testtur på Lingesete

Før me skulle legge ut på ferda over Hemsedalsfjellet, hadde me ein testtur til Lingesete der målet var å få testa alt utstyr. For meg var dette fyrste tur med overnatting i telt vinterstid, så i dette innlegget skal eg skrive om teltrutiner på vinteren.

TELTRUTINER VINTERSTID

Å telte på vinteren er noko heilt anna enn å telte på nokon av dei andre årstidene. Det er mykje ein skal tenke på på vinteren, både med tanke på kulde og fuktighet. Det fyrste vi gjorde var å finne ein plass som var flat, så trampa vi til der vi skulle ha teltet. Dette for at snøen skulle binde seg saman og bli fast. Når det kjem til det å setje opp teltet så er det mykje ein skal tenke på, blant anna kor vinden kjem i frå. Den mest optimale måten å plassere eit telt i forhold til vind er at kortsida står i mot, då får ein vinden langs med teltet og ein minskar fare for at teltet blir tatt av vinden (Horgen, 2010, s. 244).

Bilde frå google

På vinteren er det sjølvsagt minusgrader og ein vil isolere teltet så godt ein klarer. Eit triks for å isolere rundt teltet er å skuffe snø rundt heile teltet og tette igjen alle gliper. I tillegg vil kulda alltid samle seg på det lavaste punktet, så det er veldig hensiktsmessig å grave ei "kuldegrop". Denne grev ein i forteltet, og det vil for det fyrste gjere at kulda ikkje sig inn i innerteltet, men den vil og vere veldig praktisk med tanke på at ein då kan stå inne i ytterteltet og blant anna lage mat (Horgen, 2010, s. 246).





Kjelder:
Horgen, A. (2010). Friluftslivsveiledning vinterstid. Kristiansand: Høyskoleforlaget AS

Bildekjelde:

Kuldegrop:
https://www.google.no/search?q=teltrutiner+vinterstid&rlz=1C5CHFA_enNO575NO575&espv=2&biw=687&bih=623&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=k7lTVe61HoiXsAHcsoGoBA&ved=0CAYQ_AUoAQ#tbm=isch&q=kuldegrop+i+telt